მალთაშუა თიაქრის მკურნალობა
მალთაშუა დისკის თიაქარი არის ძვალ -სახსროვანი სისტემის სერიოზული დაავადება, რომლის დროსაც ხდება ფიბროზული გარსის რღვევა და დისკის გადაადგილება. ამას თან ახლავს ტკივილი, მოძრაობის დაქვეითება და სხვა უკიდურესად უსიამოვნო სიმპტომები.
ტრადიციულად, თიაქრის დიაგნოზის შემდეგ ინიშნება მედიკამენტოზური მკურნალობის კურსი, რაც შემდგომში იწვევს ქირურგიული ჩარევის აუცილებლობას. სტატისტიკის თანახმად, მალთაშუა თიაქარი ყველაზე მეტად წელის და კისრის არეში გვხვდება.
დაავადების გამომწვევი მიზეზები
ვინაიდან ხერხემლის თიაქარი არის დეგენერაციული დაავადება, შეიძლება იყოს შემდეგი მიზეზები: ოსტეოქონდროზი, უმოძრაო ცხოვრების წესი, ტრავმა და შემდგომი არასათანადო რეაბილიტაცია, ასაკთან დაკავშირებული ცვლილებები, გენეტიკური განწყობა. მიზეზი მალთაშუა დისკის თიაქრის ეს არის არასაკმარისი კვება ხერხემლის სვეტის.
ხერხემლის მალთაშუა დისკი კი შედგება მკვრივი ფიბროზული კაფსულისა და მის შიგნით არსებული პულპოზური ბირთვისგან, რომელსაც ჟელესებური სტრუქტურა აქვს. მალთაშუა დისკს ნაპრალები უჩნდება, მკვრივი ფიბროზული კაფსულის მთლიანობა ირღვევა და დატვირთვის დროს მისგან ჟელესმაგვარი პულპოზური მასა სრულად ან ნაწილობრივ გამოიდევნება. სწორედ ეს არის ხერხემლის მალთაშუა დისკის თიაქარი.
ლოკალიზაციის მიხედვით განასხვავებენ თიაქრის სხვადასხვა ტიპებს.
მნიშვნელოვანია გვესმოდეს, რომ მიზეზი შეიძლება იყოს რამდენიმე ერთდროულად.ჩამოთვლილი ფაქტორი. ასევე, დეგენერაციული ცვლილებები შეიძლება მოხდეს ტრავმიდან რამდენიმე წლის შემდეგ, განსაკუთრებით სახლის პირობებში მკურნალობასა და ხალხური მეთოდების გამოყენების დროს. ჩვენი სპეციალისტები ატარებენ საფუძვლიან დიაგნოსტირებას და ადგენენ თითოეულ პაციენტთან მუშაობის ინდივიდუალურ გეგმას.
დაავადების სიმპტომები
მალთაშუა თიაქრის პირველი სიმპტომია ტკივილი. ტკივილი შეიძლება აღმოცენდეს უშუალოდ თიაქრის ადგილზე ან მოიცვას ზურგის დიდი ნაწილი მალთაშუა თიაქარს ასევე ახასიათებს: ტკივილი კიდურებში, თავის ტკივილი, დაბუჟება.მან შეიძლება გამოიწვიოს შინაგანი ორგანოების ფუნქციების დარღვევა. არტერიული წნევა შეიძლება მკვეთრად შეიცვალოს მოძრაობებით, ხელების მაღლა აწევით. ტკივილი ყველაზე ხშირად ჩნდება გადაადგილებისას, მაგრამ ის ასევე შეიძლება იყოს მშვიდ მდგომარეობაში, როდესაც დიდხანს ხართ ერთ პოზიციაში (კომპიუტერთან ჯდომა, მანქანის მართვა).
დაავადების სახეობები
თიაქარი კლასიფიცირდება ლოკალიზაციის მიხედვით ხერხემლის არეში: კისრის, გულმკერდის,წელის (ისინი შეადგენს შემთხვევების დაახლოებით ნახევარს).
შმორლის თიაქარი – წარმოიქმნება ხერხემლის სტრუქტურის თანდაყოლილი პათოლოგიის შედეგად. დიაგნოზის დასმა ხდება მხოლოდ რენტგენოლოგიური ან MRI–კვლევით.
მედიალური თიაქარი არის თიაქარი, რომელიც ლოკალიზებულია ხერხემლის სვეტიდან ნერვულ წნულთან და პირდაპირ მოქმედებს ნერვული დაბოლოებების ფუნქციონირებაზე. დორსალური თიაქარი -ლოკალიზდება ხერხემლის არხში,ამიტომ ნერვული წნულის კომპრესიას იწვევს.
სეკვესტრირებული თიაქარი – მალთაშუა დისკი სკდება და გადმოდის ზურგის ტვინის არხში, მოითხოვს ქირურგიულ ჩარევას ზურგის ტვინის ფუნქციების შესანარჩუნებლად.
დიაგნოსტიკა
პროფილაქტიკა
პროფილაქტიკა მოიცავს ტრადიციულ რეკომენდაციებს ძვალ-სახსროვანი სისტემის ნებისმიერი დაავადების დროს:
- საკმარისი ფიზიკური აქტივობა, მობილურობა, კომპიუტერთან მუშაობის დროს ხშირი შესვენება.
- თუ თიაქრის დიაგნოზი უკვე დადგენილია, მაშინ ფიზიკური დატვირთვა მიმართული უნდა იყოს კუნთების კორსეტის ფორმირებისკენ გადატვირთვის გარეშე.
- მრავალფეროვანი და ჯანსაღი კვება, რომელიც ხელს უწყობს ნორმალურ მეტაბოლიზმს.
- მავნე ჩვევებისგან თავის დაღწევა.
- ჯანსაღი ძილი კარგ ლეიბზე და ბალიშზე (არც ძალიან რბილი, მაგრამ არც მყარი).
- ტკივილის მკვეთრი გაუარესების შემთხვევაში ექიმთან ვიზიტი.
მკურნალობა
ჩვეულებრივ, მკურნალობა იწყება ტკივილგამაყუჩებლების და ანთების საწინააღმდეგო პრეპარატების დანიშვნით, ზოგჯერ კორტიკოსტეროიდები გამოიყენება. თუ კონსერვატიული მკურნალობა არ დაეხმარება, მაშინ ინიშნება თიაქრის ოპერაცია. ჩვენ ყველას გვესმის, რომ ხერხემალი ძალიან რთული სტრუქტურაა და ნებისმიერი ჩარევა შეიძლება იყოს უკიდურესად საშიში. ბოლო წლებში, რა თქმა უნდა, ქირურგიამ ყველაზე ნაკლებად ტრავმული მეთოდი შეიმუშავა, მაგრამ მიუხედავად ამისა, უმჯობესია ოპერაციის თავიდან აცილება.
ექიმ ბუბნოვსკის ცენტრში შემუშავებულია პროგრამები, რომლებიც საშუალებას გაძლევთ გქონდეთ ჯანმრთელი ხერხემალი. ჩვენი რეაბილიტოლოგების ზედამხედველობით ვარჯიშები სრულდება სპეციალურად შექმნილ დანადგარზე ისე, რომ ხერხემლის დატვირთვა მინიმუმამდე შემცირდეს და ყველა მოძრაობა იყოს პაციენტის ფიზიკური შესაძლებლობების ფარგლებში. ამრიგად, კუნთებში სისხლის მიმოქცევა აღდგება, აღდგება ყველა ქსოვილის ტროფიკა და თიაქარი იწყებს დაპატარავებას.
ტკივილისგან გათავისუფლება შეგიძლიათ რამდენიმე ვარჯიშის შემდეგ..
თვითმკურნალობა
მალთაშუა დისკის თიაქარი ლოკალიზდება ზურგის ტვინთან ახლოს,ნებისმიერმა დიდმა დატვირთვამ ხერხემალზე,შეიძლება გამოიწვიოს ნერვულ ფესვზე კომპრესია,ანთებითი პროცესი და მდგომარეობის გართულება.ჩვენ გირჩევთ გააგრძელოთ სახლში ვარჯიშები სამკურნალო პროგრამიდან, რომელიც გაიარეთ ბუბნოვსკის ცენტრში- კუნთების ტონუსის შესანარჩუნებლად.
FAQ
მალთაშუა თიაქრის მწვავე ფაზაში არ შეიძლება სიმძიმის აწევა(მამაკაცებისთვის 10-15კილოზე მეტი,ქალებისთვის 7-10კილოზე მეტი) არ უნდა გადაახუროთ ორგანიზმი(ცხელი აბაზანით)ამას შეიძლება მოყვეს გართულება.აუცილებელია ფიზიკური აქტივობა.
რა თქმა უნდა შესაძლებელია ანალგეტიკებით და ანთების საწინააღმდეგო პრეპარატებით ტკივილის შემცირება.თუ ტკივილი არ შემცირდება 3დღეში აუცილებლად მიმართეთ ექიმს.
ხერხემლის მალთაშუა დისკის თიაქრის დროს როდესაც არის გამწვავების ფაზა,ამ დროს მასაჟი უკუნაჩვენებია. მასაჟის ჩატარება რემისიის პერიოდში აუცილებლად უნდა გადაწყდეს ინდივიდუალურად კონსულტაციის შემდეგ.
ავტორი: ეკატერინე გაბადაძე
ექიმ ბუბნოვსკის ცენტრის მთავარი ექიმი,ნევროლოგი,კინეზითერაპევტი ეკატერინე გაბადაძე-რომელსაც აქვს 12წლიანი გამოცდილება ნევროლოგიასა და კინეზითერაპიაში,(მათ შორის 5 წელი საზღვარგარეთ უკრაინაში)არის კინეზითერაპიის დამფუძნებელი საქართველოში. უკრაინის და ამერიკის ნევროლოგთა ასოციაციის წევრი. საქართველოს ფიზიკური თერაპიის და რეაბილიტაციის ასოციაციის წევრი.
ეს მასალა არის საიმედო და მეცნიერულად დადასტურებული.იგი ემყარება ოფიციალურ სამედიცინო კვლევებს,განხილული და რედაქტირებულია ექიმების და ჯანდაცვის პროფესიონალების მიერ და იძლევა ობიექტურ მონაცემებს დაავადებების დიაგნოსტიკისა და მკურნალობისათვის.თუ თქვენ ხართ ექიმი მეცნიერი და აღმოაჩენთ რაიმე უზუსტობას შეგიძლიათ დაგვიკავშირდეთ: avtor@bubnovsky.ge